Kvartalno istraživanje o radnoj snazi Referentni metapodaci u Euro SDMX Metadata Strukturi (ESMS) Agencija za statistiku BiH
	1. Kontakt
	2. Podaci o ažuriranju metapodataka
	3. Prezentacija statistike
	4. Jedinica mjere
	5. Referentni period
	6. Institucionalni mandat (ovlaštenje)
	7. Povjerljivost
	8. Politika diseminacije
	9. Učestalost diseminacije podataka
	10. Dostupnost i razumljivost
	11. Upravljanje kvalitetom
	12. Relevantnost
	13. Tačnost i pouzdanost podataka
	14. Pravovremenost i tačnost objave
	15. Usklađenost i uporedivost
	16. Troškovi i opterećenje
	17. Revizija podataka
	18. Statistička obrada
	19. Komentar
	1. Kontakt
	1.1. Nadležna institucija	AGENCIJA ZA STATISTIKU BOSNE I HERCEGOVINE
	1.2. Nadležna organizaciona  jedinica	Sektor za demografiju i socijalne statistike - Odsjek za statistike tržišta rada
	1.3. Kontakt osoba	Vladimir Mijović
	1.4. Funkcija kontakt osobe	Šef Odsjeka za statistike tržišta rada
	1.5. Kontakt poštanska adresa	Zelenih beretki 26, 71 000 Sarajevo, Bosna i Hercegovina
	1.6. Kontakt e-mail adresa	vladimir.mijovic@bhas.gov.ba
	1.7. Broj telefona	00 387 33 911 991
	1.8. Broj faksa	+387 (33) 220 622
	2. Podaci o ažuriranju metapodataka
	2.1. Datum poslednje potvrde  validnosti metapodataka	19.07.2021.
	2.2. Datum poslednje objave metapodataka	19.07.2021.
	2.3. Datum poslednjeg ažuriranja metapodataka	19.07.2021.
	3. Prezentacija statistike
	3.1. Opis podataka	U Anketi o radnoj snazi stanovništvo se razvrstava na zaposlene, nezaposlene o osobe izvan radne snage na osnovu informacija koje se dobijaju iz upitnika i koje se odnose na aktivnosti anketiranih osoba u referentnoj sedmici. Podaci dobijeni na ovaj način razlikuju se od podataka o zaposlenim i nezaposlenim osobama koji se dobijaju iz drugih statističkih istraživanja. U ARS se ne uzima u obzir formalni status osobe koja se anketira, nego se njen radni status određuje na osnovu aktivnosti koju je obavljala u posmatranoj sedmici. Tako se kao zaposlena osoba u Anketi, pored osobe koja ima posao, može pojaviti i osoba koja je formalno bez zaposlenja, ako je u posmatranoj sedmici obavljala neki posao najmanje jedan sat u cilju sticanja sredstava za život. Po istom principu, osobom izvan radne snage se smatra osoba koja je formalno nezaposlena (prijavljena Zavodu za zapošljavanje) ukoliko tokom četiri sedmice koje su prethodile anketiranju nije preduzimala aktivne korake u traženju posla i nije u mogućnosti da počne da radi u roku od dvije sedmice. U drugom slučaju, formalno nezaposlena osoba ili osoba izvan radne snage koja je u posmatranoj sedmici obavljala neki plaćeni posao, smatrat će se zaposlenom, bez obzira na njen formalni status. Zaposlene osobe se definiraju kao osobe starosti od 15 do 89 godina (u navršenim godinama na kraju referentne sedmice) koje su tokom referentne sedmice pripadale jednoj od sljedećih kategorija: (a) osobe koje su tokom referentne sedmice radile najmanje jedan sat za plaću ili dobit, uključujući pomažuće članove domaćinstva; (b) osobe s poslom ili poslovanjem koje tokom referentne sedmice privremeno nisu radile, ali su povezane sa svojim poslom, pri čemu su sljedeće grupe povezane s poslom: - osobe koje ne rade zbog godišnjeg odmora ili praznika, odredbi o radnom vremenu, bolovanja,  porodiljskog odsustva, - osobe koje učestvuju u obuci/osposobljavanju u vezi sa poslom, - osobe na roditeljskom odsustvu koje primaju i/ili imaju pravo na dohodak ili naknadu povezanu s poslom ili čije bi roditeljsko odsustvo trebao trajati tri mjeseca ili kraće, - sezonski radnici izvan sezone koji su nastavili redovno obavljati zadaće i dužnosti u vezi sa poslom ili poslovanjem, isključujući ispunjavanje pravnih ili administrativnih obaveza, - osobe koje privremeno ne rade iz drugih razloga ako je očekivano trajanje odsutnosti tri mjeseca ili kraće, te (c) osobe koje proizvode poljoprivredne proizvode većinom namijenjene prodaji ili razmjeni. Osobe koje sudjeluju u proizvodnji za vlastite potrebe, volonteri, neplaćeni pripravnici i pojedinci koji sudjeluju u drugim oblicima rada, nisu uključeni u zaposlenost po osnovu tih aktivnosti. U Anketi o radnoj snazi se ne uzima u obzir formalni status osobe koja se anketira, već se radni status te osobe određuje na osnovu stvarne aktivnosti obavljane u referentnoj sedmici. Prema Klasifikaciji profesionalnog statusa zaposlenih, oni se dijele na samozaposlene osobe, zaposlenike i pomažuće članove u porodičnom poslu. Stopa zaposlenosti predstavlja procenat zaposlenih osoba u radno sposobnom stanovništvu iste starosne grupe. Nezaposlene osobe se definiraju kao osobe starosti od 15 do 74 godine: - koje u toku referentne sedmice nisu bile zaposlene, tj nisu obavljale nijedan plaćeni posao; - koje su trenutačno raspoložive za plaćeni rad, odnosno bile su raspoložive za plaćeni rad u roku od dvije sedmice nakon referentne sedmice kao zaposlenici ili samozaposlenici; - koje aktivno traže posao, odnosno poduzele su aktivnosti traženja posla tokom četiri sedmice koje su prethodile referentnoj sedmici ili su pronašle posao na kojem će početi raditi najkasnije u roku od tri mjeseca nakon referentne sedmice. Aktivno traženje posla uključuje aktivnosti praćenja oglasa za posao, objavljivanje oglasa ili javljanje na oglase, objava ili ažuriranje CV-a (biografije) na internetu, kontaktiranje poslodavca direktno, raspitivanje o poslu kod prijatelja, rodbine ili poznanika, stupanje u kontakt sa Zavodom za zapošljavanje, stupanje u kontakt sa privatnom agencijom za zapošljavanje, učestvovanje u testiranju, razgovoru ili ispitivanju kao dio postupka zapošljavanja i pripreme za osnivanje preduzeća. Samo osoba koja je u prethodne četiri sedmice preduzimala jedan od aktivnih koraka s ciljem pronalaženja posla može se smatrati nezaposlenom osobom. Stopa nezaposlenosti predstavlja procenat nazaposlenih osoba u ukupnom broju aktivnih stanovnika (radne snage) iste starosne grupe. Stopa dugoročne nezaposlenosti predstavlja udio osoba nezaposlenih duže od godinu dana u ukupnom broju aktivnih stanovnika (radne snage) iste starosne grupe. Stopa NEET predstavlja učešće osoba starosti  od 15 do 24 godine (ili od 15 do 29 godina) koje nisu zapolene, nisu na školovanju, niti su na obuci u ukupnoj populaciji tog uzrasta. Aktivno stanovništvo (radna snaga) čine sve zaposlene i nezaposlene osobe. Stopa aktivnosti predstavlja procenat aktvnog stanovništva u ukupnom radno sposobnom stanovništvu iste starosne grupe. Osobe izvan radne snage su osobe starosti od 15 do 89 godina koje tokom posmatrane sedmice nisu bile zaposlene niti nezaposlene prema definicijama zaposlenosti i nezaposlenosti. Stopa neaktivnosti predstavlja procenat stanovništva izvan radne snage u ukupnom radno sposobnom stanovništvu iste starosne grupe.
	3.2. Klasifikacije koje se koriste u istraživanju	Prilikom šifriranja i obrade podataka dobijenih anketiranjem korištene su sljedeće klasifikacije: - Klasifikacija djelatnosti KDBIH 2010, koja  sadržajno i strukturno u potpunosti odgovara EU statističkoj klasifikaciji djelatnosti NACE Rev. 2, uporedivoj sa Klasifikacijom djelatnosti Ujedinjenih naroda (ISIC Rev. 4); - Klasifikacija zanimanja KZBiH 2008, koja sadržajno i strukturno u potpunosti odgovara Međunarodnoj standardnoj klasifikaciji zanimanja (ISCO - 08); - Međunarodna standardna klasifikacija obrazovanja (ISCED - 2011); - Klasifikacija polja obrazovanja (ISCED - F 2013), koja dopunjava Međunarosnu standardnu klasifikaciju obrazovanja (ISCED - 2011); - Međunarodna klasifikacija statusa u zaposlenosti (ISCE - 93).
	3.3. Sektor obuhvaćen istraživanjem	Anketa o radnoj snazi obuhvata sve sektore definisane Klasifikacijom djelatnosti BiH (KDBiH 2010), tj. EU statističkom klasifikacijom djelatnosti NACE Rev. 2.
	3.4. Statistički koncepti i definicije	U Anketi o radnoj snazi stanovništvo se razvrstava na zaposlene, nezaposlene o osobe izvan radne snage na osnovu informacija koje se dobijaju iz upitnika i koje se odnose na aktivnosti anketiranih osoba u referentnoj sedmici. Podaci dobijeni na ovaj način razlikuju se od podataka o zaposlenim i nezaposlenim osobama koji se dobijaju iz drugih statističkih istraživanja. U ARS se ne uzima u obzir formalni status osobe koja se anketira, nego se njen radni status određuje na osnovu aktivnosti koju je obavljala u posmatranoj sedmici. Tako se kao zaposlena osoba u Anketi, pored osobe koja ima posao, može pojaviti i osoba koja je formalno bez zaposlenja, ako je u posmatranoj sedmici obavljala neki posao najmanje jedan sat u cilju sticanja sredstava za život. Po istom principu, osobom izvan radne snage se smatra osoba koja je formalno nezaposlena (prijavljena Zavodu za zapošljavanje) ukoliko tokom četiri sedmice koje su prethodile anketiranju nije preduzimala aktivne korake u traženju posla i nije u mogućnosti da počne da radi u roku od dvije sedmice. U drugom slučaju, formalno nezaposlena osoba ili osoba izvan radne snage koja je u posmatranoj sedmici obavljala neki plaćeni posao, smatrat će se zaposlenom, bez obzira na njen formalni status. Zaposlene osobe se definiraju kao osobe starosti od 15 do 89 godina (u navršenim godinama na kraju referentne sedmice) koje su tokom referentne sedmice pripadale jednoj od sljedećih kategorija: (a) osobe koje su tokom referentne sedmice radile najmanje jedan sat za plaću ili dobit, uključujući pomažuće članove domaćinstva; (b) osobe s poslom ili poslovanjem koje tokom referentne sedmice privremeno nisu radile, ali su povezane sa svojim poslom, pri čemu su sljedeće grupe povezane s poslom: - osobe koje ne rade zbog godišnjeg odmora ili praznika, odredbi o radnom vremenu, bolovanja,  porodiljskog odsustva, - osobe koje učestvuju u obuci/osposobljavanju u vezi sa poslom, - osobe na roditeljskom odsustvu koje primaju i/ili imaju pravo na dohodak ili naknadu povezanu s poslom ili čije bi roditeljsko odsustvo trebao trajati tri mjeseca ili kraće, - sezonski radnici izvan sezone koji su nastavili redovno obavljati zadaće i dužnosti u vezi sa poslom ili poslovanjem, isključujući ispunjavanje pravnih ili administrativnih obaveza, - osobe koje privremeno ne rade iz drugih razloga ako je očekivano trajanje odsutnosti tri mjeseca ili kraće, te (c) osobe koje proizvode poljoprivredne proizvode većinom namijenjene prodaji ili razmjeni. Osobe koje sudjeluju u proizvodnji za vlastite potrebe, volonteri, neplaćeni pripravnici i pojedinci koji sudjeluju u drugim oblicima rada, nisu uključeni u zaposlenost po osnovu tih aktivnosti. U Anketi o radnoj snazi se ne uzima u obzir formalni status osobe koja se anketira, već se radni status te osobe određuje na osnovu stvarne aktivnosti obavljane u referentnoj sedmici. Prema Klasifikaciji profesionalnog statusa zaposlenih, oni se dijele na samozaposlene osobe, zaposlenike i pomažuće članove u porodičnom poslu. Stopa zaposlenosti predstavlja procenat zaposlenih osoba u radno sposobnom stanovništvu iste starosne grupe. Nezaposlene osobe se definiraju kao osobe starosti od 15 do 74 godine: - koje u toku referentne sedmice nisu bile zaposlene, tj nisu obavljale nijedan plaćeni posao; - koje su trenutačno raspoložive za plaćeni rad, odnosno bile su raspoložive za plaćeni rad u roku od dvije sedmice nakon referentne sedmice kao zaposlenici ili samozaposlenici; - koje aktivno traže posao, odnosno poduzele su aktivnosti traženja posla tokom četiri sedmice koje su prethodile referentnoj sedmici ili su pronašle posao na kojem će početi raditi najkasnije u roku od tri mjeseca nakon referentne sedmice. Aktivno traženje posla uključuje aktivnosti praćenja oglasa za posao, objavljivanje oglasa ili javljanje na oglase, objava ili ažuriranje CV-a (biografije) na internetu, kontaktiranje poslodavca direktno, raspitivanje o poslu kod prijatelja, rodbine ili poznanika, stupanje u kontakt sa Zavodom za zapošljavanje, stupanje u kontakt sa privatnom agencijom za zapošljavanje, učestvovanje u testiranju, razgovoru ili ispitivanju kao dio postupka zapošljavanja i pripreme za osnivanje preduzeća. Samo osoba koja je u prethodne četiri sedmice preduzimala jedan od aktivnih koraka s ciljem pronalaženja posla može se smatrati nezaposlenom osobom. Stopa nezaposlenosti predstavlja procenat nazaposlenih osoba u ukupnom broju aktivnih stanovnika (radne snage) iste starosne grupe. Stopa dugoročne nezaposlenosti predstavlja udio osoba nezaposlenih duže od godinu dana u ukupnom broju aktivnih stanovnika (radne snage) iste starosne grupe. Stopa NEET predstavlja učešće osoba starosti  od 15 do 24 godine (ili od 15 do 29 godina) koje nisu zapolene, nisu na školovanju, niti su na obuci u ukupnoj populaciji tog uzrasta. Aktivno stanovništvo (radna snaga) čine sve zaposlene i nezaposlene osobe. Stopa aktivnosti predstavlja procenat aktvnog stanovništva u ukupnom radno sposobnom stanovništvu iste starosne grupe. Osobe izvan radne snage su osobe starosti od 15 do 89 godina koje tokom posmatrane sedmice nisu bile zaposlene niti nezaposlene prema definicijama zaposlenosti i nezaposlenosti. Stopa neaktivnosti predstavlja procenat stanovništva izvan radne snage u ukupnom radno sposobnom stanovništvu iste starosne grupe.
	3.5. Statistička jedinica	Jedinica izbora i jedninica posmatranja u Anketi o radnoj snazi je domaćinstvo izabrano u uzorak, a jedinica anketiranja je svaki član izabranog domaćinstva. Osnovni sociodemografski podaci prikupljaju se o svim osobama u izabranim domaćinstvima, a podaci o radnoj aktivnosti prikupljaju se ua oaobe starosti od 15 do 89 godina.
	3.6. Statistička populacija	Ciljnu populaciju u Anketi o radnoj snazi čine: - sve osobe koje žive ili namjeravaju živjeti u anketiranom privatnom domaćinstvu na teritoriji Bosne i Hercegovine godinu dana ili duže; - osobe koje su članovi anketiranog privatnog domaćinstva, koje žive u inostranstvu, ali namjeravaju da se vrate i da žive u anketiranom domaćinstvu na teritoriji Bosne i Hercegovine godinu dana i duže. Ciljnu populaciju ne predstavljaju osobe koje borave ili namjeravaju boraviti na teritoriji Bosne i Hercegovine kraće od godinu dana, kao ni osobe koje su odsutne ili namjeravaju da budu neprekidno odsutne iz anketiranog domaćinstva godinu dana i duže.
	3.7. Referentno geografsko područje	Podaci se odnose na Bosnu i Hercegovinu.
	3.8 Vremenska pokrivenost	Anketa o radnoj snazi prvi put je provedena 2006. godine kao redovno statističko istraživanje koje se do 2019. godine provodilo jedanput godišnje. Od 2020. godine Anketa o radnoj snazi se provodi kao kontinuirano istraživanje.
	3.9. Bazni period	Nije primjenjivo.
	4. Jedinica mjere	Većina rezultata Ankete o radnoj snazi se izražava kroz: - broj osoba u hiljadama ('000) ili - stope u procentima (%). Također, postoje varijable koje se izražavaju u drugim mjernim jedinicama (starost osoba u broju godina, radno vrijeme u satima itd.).
	5. Referentni period	Anketa o radnoj snazi se provodi kao kontinuirano istraživanje, što znači da je svaka sedmica u toku godine referentna. Referentna sedmica je sedmica koja prethodi anketiranju i obuhvata cijelu kalendarsku sedmicu (od ponedjeljka do nedjelje). Status radne snage se određuje u odnosu na referentnu sedmicu, pa se ta sedmica naziva i posmatranom sedmicom. Prva referentna sedmica mora obuhvatiti prvi četvrtak u godini, a svaki kvartal obuhvata 13 referentnih sedmica.
	6. Institucionalni mandat (ovlaštenje)
	6.1. Pravni akti i drugi sporazumi	Statističke institucije u BiH, Agencija za statistiku BiH, Federalni zavod za statistiku i Republički zavod za statistiku RS, imaju ovlaštenja i odgovornost za prikupljanje, obradu i objavljivanje statističkih podataka na osnovu Zakona o statistici BiH („Službeni glasnik BiH“, br. 26/04 i 42/04), Zakona o statistici Federacije BiH („Službene novine FBiH“, br. 63/03 i 9/09) i Zakona o statistici Republike Srpske („Službeni glasnik RS“, br. 85/03). Od januara 2021. godine Anketa o radnoj snazi se provodi na osnovu Regulative (EU) 2019/1700 Europskog parlamenta i Vijeća od 10. oktobra 2019. godine, kojom se uspostavlja zajednički okvir za europske statistike o osobama i domaćinstvima koje se zasnivaju na podacima o pojedincima prikupljenim na osnovu uzorka, te na osnovu Provedbene regulative Komisije (EU) 2019/2240 od 16. decembra 2019. godine. U Anexu se nalaze linkovi za zakone o statistici i regulative na osnovu koji se provodi anketno istraživanje.
	6.2. Razmjena (posredovanje) podataka	Entitetske statističke institucije, Federalni zavod za statistiku i Republički zavod za statistiku RS, dostavljaju podatke (baze) Ankete o radnoj snazi Agenciji za statistiku Bosne i Hercegovine na dalju obradu i objavljivanje rezultata Ankete za nivo Bosne i Hercegovine.
	7. Povjerljivost
	7.1. Povjerljivost - politika	Povjerljivost statističkih podataka je uređena zakonom a osoblje koje provodi statističko istraživanje ima po istom pravnom osnovu obavezu zaštite povjerljivosti. Zakon o statistici BiH (Sl. glasnik BIH 26/04 i 42/04 - Poglavlje XI - član 23.-29.) utvrđuje princip poverljivosti kao jedan od glavnih principa. Agencija za statistiku BiH distribuira statistike u skladu sa statističkim načelima Kodeksa prakse evropske statistike a posebno sa načelom statističke povjerljivosti.
	7.2. Povjerljivost – postupanje sa podacima	Dokument "Pravila o zaštiti statističkih podataka u Agenciji za statistiku" navodi postupke za osiguranje povjerljivosti tokom prikupljanja, obrade i diseminacije - uključujući protokole za osiguranje pristupa pojedinim podacima, pravila za definiranje povjerljivih ćelija u izlaznim tablicama i postupke za otkrivanje i sprječavanje naknadnog otkrivanja, kao i pristupa mikropodacima u istraživačke svrhe. Potpisivanjem Memoranduma o razumijevanju sa Agencijom za statistiku Bosne i Hercegovine, korisnici podataka koji imaju pristup pojedinačnim podacima dužni su: tretirati pojedinačne anonimne podatke kao povjerljive u skladu sa pravila, propise i procedure, osigurati odgovarajuću zaštitu pojedinačnih podataka u skladu s pravilima, propisima i procedurama, štititi  prijenos mikropodataka i uništiti medij na kojima se podaci nalaze, kao i prateću dokumentaciju, pet dana nakon objavljivanja rezultati.
	8. Politika diseminacije
	8.1. Kalendar objavljivanja	Krajem decembra svake godine, BHAS objavljuje Kalendar publikovanja sa tačnim datumom i vremenom objavljivanja statistike za narednu godinu.
	8.2. Pristup kalendaru objavljivanja (link)	Kalendar publikovanja dostupan je na:
		https://bhas.gov.ba/Calendar/
	8.3. Pristup korisnika	Podaci se distribuiraju svim korisnicima putem službene web stranice Agencije za statistiku Bosne i Hercegovine:
		https://bhas.gov.ba
		U isto vrijeme nova saopštenja se takođe šalju medijima i svim korisnicima iz baze podataka.
	9. Učestalost diseminacije podataka	Rezultati Ankete o radnoj snazi se objavljuju kvartalno i godišnje.
	10. Dostupnost i razumljivost
	10.1. Saopćenja	Podaci Ankete o radnoj snazi objavljuju se kvartalno i godišnje u saopćenjima za javnost.
		https://bhas.gov.ba/Calendar/Category/13#
	10.2. Publikacije	Podaci Ankete o radnoj snazi mogu se naći u publikacijama BiH u brojevima, Žene i muškarci u BiH i Statistika za indikatore održivog razvoja BiH. Također, na internetskoj stranici Agencije za statistiku BiH dostupne su web tabele Ankete o radnoj snazi koje sadrže vremenske serije osnovnih indikatora tržišta rada.
		https://bhas.gov.ba/Calendar/Category/13
	10.3. Online baza podataka	Nisu dostupni podaci Ankete o radnoj snazi u on-line bazi podataka.
	10.4. Pristup mikro podacima	Pristup mikro podacima u istraživačke svrhe je omogućen i podaci se daju isključivo putem protokola koji podrazumijeva da korisnici podnesu zahtjev u kome moraju iskazati svrhu korištenja mikro podataka i potpisati Memorandum o razumijevanju. Statističke baze mikropodataka koje se daju na korištenje u naučno-istraživačke svrhe sadrže redukovane informacije o anketiranim osobama - cilj je onemogućavanje identifikacije anketiranih osoba, odnosno domaćinstava.
	10.5. Drugo	Zahtjev za podacima koji zahtjevaju dodatnu obradu predaju se Odsjeku za diseminaciju, nakon čega oni proslijeđuju zahtjev Odsjeku za statistike tržišta rada koji vrši proces izrade/obrade traženih podataka. Obrađeni podaci se potom dostavljaju korisnicima.
	10.6. Dokumentacija o metodologiji	Skraćena metodološka objašnjenja se mogu pronaći u Saopćenju Ankete o radnoj snazi, kao i u tabelama za vremenske serije Ankete o radnoj snazi Saopćenja i tabele za vremenske serije su dostupni na internetskoj stranici Agencije za statistiku BiH.
	10.7. Dokumentacija o kvalitetu	Sve dostupne informacije o kvalitetu mogu se pronaći na internetskoj stranici Agencije za statistiku BiH.
		https://bhas.gov.ba/Content/Read/92?title=Kvalitet
	11. Upravljanje kvalitetom
	11.1. Osiguranje kvaliteta	Agencija za statistiku BiH opredijeljena je za osiguranje kvaliteta u izradi službene statistike na osnovu člana 19. stav 1. tačka „Zakon o statistici BiH, Službene novine BiH 26/04; 42/04 ”.  Politika upravljanja kvalitetom kao element sistema upravljanja kvalitetom općenito se odnosi na sljedeće komponente: kvalitet poslovnog procesa kao i druge elemente sistema za upravljanje kvalitetom, poput planiranja i kontrole. Kako bi osigurala kvalitet procesa i proizvoda, Agencija za statistiku implementira model upravljanja kvalitetom (TQM) izrađen pomoću CAF alata. Zajednički okvir za samoprocjenu (CAF) je opšti alat za upravljanje kvalitetom koji se preporučuje institucijama iz  javnog sektora, inspirisan modelom izvrsnosti Evropske fondacije za upravljanje kvalitetom (EFQM). Proces samoocjenjivanja identificira i prati sve organizacijske rezultate, daje povratne informacije o organizacijskim kapacitetima i rezultatima procesa politike i planiranja. Alat za bodovanje za samoocjenjivanje ima 9 ključnih pokazatelja i 28 kriterija na osnovu kojih je moguće mjeriti postignuti nivo upravljanja i utvrditi koje su kritične tačke za poboljšanja u budućnosti. Ovaj pristup posmatra organizaciju iz različitih uglova istovremeno tj. ima holistički pristup analizi učinka organizacije. BHAS koristi „Smjernice CAF-a za implementaciju“ i plan implementacije u 10 koraka stoga razvijen kako bi pomogao organizacijama da ga koriste na najefektivniji  i najefikasniji način. Proces samoocjenjivanja identifikuje i prati sve važne organizacione rezultate i daje povratne informacije o organizacionim kapacitetima i rezultatima procesa politike i planiranja. Ovaj model praćenja kvalitete zahtijeva izradu standardiziranog upitnika koji uključuje sve principe u modelu. Kako bi se osigurao kvalitet statistike, Agencija je izradila dokument Politika i program upravljanja kvalitetom koji je dostupan na web stranici:
		https://bhas.gov.ba/data/Dokumenti/Kvalitet/QM_Politika_i_Program_BHAS.pdf
	11.2. Procjena kvaliteta	Kvalitet proizvoda službene statistike (glavni pokazatelji/statistike) redovno se ocjenjuje u izvještajima o kvaliteti putem izračunavanja pokazatelja kvaliteta. S druge strane, procesi uključeni u statističku proizvodnju procjenjuju se posebnim pokazateljima kvalitete procesa u izvještajima o kvaliteti i dodatno kroz GSBPM dokumentaciju.
	12. Relevantnost
	12.1. Korisničke potrebe	Ključni korisnici anketnih podataka su: 1. Interni korisnici: statističari iz drugih statističkih oblasti 2. Nacionalni korisnici: vlade svih nivoa vlasti, ministarstva, druge državne institucije svih nivoa vlasti, ekonomski instituti, fakulteti, naučnici, analitičari tržišta rada, mediji itd. 3. Međunarodni korisnici: Statistički ured EU, Svjetska banka, Međunarodna organizacija rada, UNDP, UNESCO, UNECE, OECD, ETF, USAID, ambasade stranih država u BiH. Anketa o radnoj snazi pripremljena je u skaldu sa međunarodnim standardima i preporukama, te zadovoljava potrebe domaćih i međunarodnih korisnika. Akademska zajednica i naučno istraživački instituti koriste podatke iz Ankete za naučno-istraživačke projekte i radove u cilju razvoja i realizacije preporuka relevantnih institucija za poboljšanje položaja radne snage, posebno nezaposlenih osoba u Bosni i Hercegovini. Državne institucije koje se bave projekcijama na tržištu rada, zavodi za zapošljavanje i ministarstva svih nivoa vlasti koja se bave pitanjima civilnog društva, ljudskim pravima i politikama zapošljavanja, koriste podatke iz Ankete za utvrđivanje potrebnih poboljšanja u svom području djelovanja vezano za tržište rada. Međunarodni korisnici koriste podatke iz Ankete za sistemski i korisnički usmjeren prikaz međunarodno uporedivih indikatora Ankete o radnoj snazi, te za međunarodne istraživačke projekte usmjerene na razvoj i poboljšanje položaja radne snage na tržištu rada.
	12.2. Zadovoljstvo korisnika	Jedan od ključnih elemenata u osiguravanju kvalitete statističkih podataka je praćenje zadovoljstva korisnika. Za ovo istraživanje ne postoji posebna anketa o zadovoljstvu korisnika.  Rezultati Ankete o zadovoljstvu korisnika dostupni su na web stranici:
		https://bhas.gov.ba/
	12.3. Kompletnost podataka	Anketa o radnoj snazi 2021 je pripremljena na osnovu Regulative (EU) 2019/1700 Europskog parlamenta i Vijeća od 10. oktobra 2019. godine, prema kojoj su obuhvaćene sve obavezne varijable, te stopa raspoloživih statistika iznosi 100%.
	13. Tačnost i pouzdanost podataka
	13.1. Opća tačnost procjene	Anketa o radnoj snazi je istraživanje bazirano na uzorku, te pri provođenju istraživanja dolazi do uzoračkih grešaka povezanih sa izborom uzorka i neodgovorom. Anketa o radnoj snazi je najobuhvatniji izvor podataka iz oblasti tržišta rada. Koji su uporedivi na međunarodnom nivou. Stalno usklađivanje sa međunarodnim standardima i preporukama čini Anketu o radnoj snazi pouzdanim istraživanjem.
	13.2. Greška uzorkovanja	Greške uzorkovanja se prikazuju za slijedeće statistike i/ili varijabe: radno sposobno stanovništvo, radnu snagu, zaposlene osobe, nezaposlene osobe, neaktivne osobe, osobe starosti 15-64 godina, stopu aktivnosti, stopu zaposlenosti i stopu nezaposlenosti. Greške uzorkovanja nastaju kao činjenica da se Anketa ne provodi na potpunom obuhvatu, tj. na cijeloj ciljanoj populaciji, koja bi u slučaju Ankete podrazumjevala sve osobe u BiH starosti 15 godina i više. Provođenje Ankete na potpunom obuhvatu zahtjevalo bi mnogo više vremena, kao i znatno veća finansijska sredstva za realizaciju. Anketa se provodi na uzorku, odnosno na dijelu domaćinstava. Također, poznato je da je za jedno istraživanje moguće izabrati veliki broj uzoraka, pri čemu bi svaki uzorak dao određene procjene ključnih indikatora koje bi bile više ili manje različite. Upravo nam greške uzorkovanja, koje su za razliku od neuzoračkih grešaka mjerljive, ukazuju na to koliko su naši dobijeni indikatori pouzdani.
	13.3. Neuzoračka greška	\
	14. Pravovremenost i tačnost objave
	14.1. Pravovremenost	Godišnji podaci Ankete o radnoj snazi se objavljuju jednom godišnje, dok se kvartalni podaci objavljuju četiri puta. Precizan datum objave godišnjih i kvartalnih podataka još uvijek nije preciziran u kalendaru publikovanja.
	14.2. Tačnost	\
	15. Usklađenost i uporedivost
	15.1. Uporedivost - geografska	Anketa o radnoj snazi je provedena na osnovu preporuka Međunarodne organizacije rada i EU regulativa, pa su njeni rezultati uporedivi sa drugim zemljama regiona i EU. Sve definicije i procedure propisuje Europska Unija što istraživanje čini odgovarajućim za poređenje općih i specifičnih karakteristika tržišta rada na međunarodnom nivou.
	15.2. Vremenska uporedivost	Anketa o radnoj snazi je, kao pilot istraživanje, prvi put provedena 2005. godine. Od 2006. do 2019. godine, anketa se provodila jednom godišnje i to u aprilu mjesecu. U ovom periodu došlo je do promjene okvira za izbor uzorka 2009. godine (uveden novi ažurirani Master okvir za izbor uzorka), usklađivanja Klasifikacije zanimanja sa ISCO-08 klasifikacijom (2011.godine), usklađivanja Klasifikacije djelatnosti BiH sa NACE Rev. 2 klasifikacijom (2012. godine), usklađivanja Klasifikacije nivoaobrazovanja sa ISCED 2011 klasifikacijom (2015.godine), što je uticalo na uporedivost godišnjih podataka. Od 2020. godine anketa se provodi kao kontinuirano istraživanje na novom Glavnom okviru za izbor uzorka. Od januara 2021. godine Anketa o radnoj snazi se provodi na osnovu Regulative (EU) 2019/1700 Europskog parlamenta i Vijeća od 10. oktobra 2019. godine, kojom se uspostavlja zajednički okvir za europske statistike o osobama i domaćinstvima koje se zasnivaju na podacima o pojedincima prikupljenim na osnovu uzorka, te na osnovu Provedbene regulative Komisije (EU) 2019/2240 od 16. decembra 2019. godine, čime je uvedena nova, redizajnirana metodologija Ankete o radnoj snazi, a prekinuta serija podataka u odnosu na 2020. godinu.
	15.3. Usklađenost – cross domain	\
	15.4. Usklađenost – interna	Procjene Ankete o radnoj snazi za određeni period imaju potpunu unutrašnju koherentnost, jer se sve baziraju na istom setu mikropodataka i izračunavaju se koristeći iste metode procjene. Godišnji podaci se računaju kao prosjek kvartalnih, što osigurava koherentnost.
	16. Troškovi i opterećenje	Godišnji operativni troškovi za provođenje istraživanja ogledaju se u materijalnim troškovima i broju sati koje rade zaposlenici Agencije za statistiku BiH i podružnica Agencije Brčko distrikta.
	17. Revizija podataka
	17.1. Revizija podataka - politika	Agencija za statistiku BiH trenutno nema službeni dokument koji se odnosi na politiku revizije.
	17.2. Revizija podataka – praksa	Revizija nije planirana niti izvršena.
	18. Statistička obrada
	18.1. Izvor podataka	Anketa o radnoj snazi je najobuhvatnije kontinuirano istraživanje u Bosni i Hercegovini. Od 2020. godine anketiranje se vrši svake sedmice (od ponedjeljka do nedjelje). Istraživanje se odvija tako što se u jednoj sedmici anketira jedna poduzorak, a u drugoj drugi poduzorak itd. Ispitanici daju odgovore o svojoj radnoj aktivnosti u sedmici koja je za njih referentna. Anketa o radnoj snazi se provodi na slučajnom uzorku privatnih domaćinstava. Od 2020. godine uvedena je panelna komponenta u nacrt uzorka te se domaćinstva anketiraju 4 puta. Kao okvir za izbor uzorka koristi se Glavni okvir uzorka koji je stratifikovan prema entitetima/distriktu i tipu naseljenog mjesta (gradsko i ostalo). Dizajn uzorka u Anketi o radnoj snazi je dvoetapni stratifikovani. Uzorak je podjeljen na 4 nezavisno odabrana poduzorka, rotacijske grupe ili panela. Primarne jedinice uzorkovanja u Glavnom okviru su teritorijalne jedinice sastavljene od jednog ili nekoliko susjednih popisnih krugova. Sekundarne jedinice izbora uzorka su stambene jedinice nastanjene privatnim domaćinstvima, iz pomenutog okvira birane su metodom slučajnog uzorka. Anketa o radnoj snazi se zasniva na rotacionoj shemi uzorka, prema kojoj se domaćinstva anketiraju u dva uzastopna kvartala, izostavljaju iz uzorka naredna dva kvartala, te ponovo anketiraju u još dva uzastopna kvartala (2-(2)-2). Na ovaj način se omogućava vremensko praćenje i posmatranje promjena stanja na tržištu rada i to u tromjesečnoj i godišnjoj dinamici.
	18.2. Učestalost prikupljanja podataka	Svaka sedmica tokom godine je referentna, a domaćinstva izabrana u uzorak se raspoređuju prema njima. Anketiranje izabranog domaćinstva se provodi u periodu od 2 sedmice nakon referentne u kojoj su raspoređena, odnosno anketiranje se provodi kontinuirano tokom cijele kalendarske gosine. Svako domaćinstvo izabrano u uzorak anketira se četiri puta u roku od 18 mjeseci, tj. domaćinstvo ulazi u uzorak dva uzastopna kvartala, zatim je dva kvartala izvan uzorka, pa naredna dva kvartala ponovo ulazi u uzorak.
	18.3. Prikupljanje podataka	Podaci Ankete o radnoj snazi se prikupljaju putem elektronskog upitnika na terenu (CAPI). Isti elektronski upitnik koriste i anketari koji rade na prikupljanju podataka telefonski (CATI). Anketari su nosioci izvršenja Ankete o radnoj snazi i od njihovog rada zavisi uspjeh istraživanja. Od njihovog načina anketiranja, kao i poznavanja suštine pitanja postavljenih u upitniku i njihovog tumačenja, zavisi uspješnost izvršenja Ankete. Također, važni su i njihova upornost i zalagenje. Prvi krug anketiranja se provodi lično, posjetom anketara domaćinstvu. Anketari su opremljeni laptop (prijenosnim)računarima sa implementiranim elektronskim upitnikom. Tokom prve posjete domaćinstvu, anketari prikupljaju kontakt telefon domaćinstva, kako bi se u nekom od narednih kvaratala ili u narednim kvartalima provelo anketiranje telefonskim putem. Anketari prvo prikupljaju sociodemografske podatke za svakog člana domaćinstva, a zatim informacije o radnom statusu za članove domaćinstva stare od 15 do 89 godina. U sljedećem talasu anketiranja, anketar provjerava sociodemografske podatke prikupljene tokom prvog anketiranja, a zatim prikuplja informacije o radnom statusu za tekući kvartal. Učešće u Anketi o radnoj snazi je dobrovoljno.
	18.4. Validacija podataka	Primjenom elektronskog upitnika za prikupljanje podataka smanjuje se vrijeme i troškovi potrebni za unos i obradu podataka. Svi anketari koriste isti elektronski upitnik sa implementiranim logičko-račinskim kontrolama koje postoje da bi se greške pri unosu smanjile na minimum. Logičke kontrole implementirane u aplikativni softver su uglavnom SOFT (blaže) jer je procjenjeno da anketar u domaćinstvu treba što je moguće kraće da se zadrži, pa se iz tog razloga na terenu ne unose ni šifre zanimanja, djelatnosti i područja obrazovanja, već samo opisi traženih podataka. Elektronski upitnik pored SOFT kontrola sadrži i HARD kontrole koje su ključne za dobijanje osnovnih indikatora tržišta rada. Detaljna analiza i validacija podataka u skladu sa logičkim kontrolama se vrši u centralnim uredima od strane statističara. U Anketi o radnoj snazi se koristi tzv "zavisno anketiranje", što znači da se prethodni prikupljeni odgovori (iz prethodnih kvartala) koriste kako bi se smanjilo opterećenje ispitanika i ograničila količina utošenog vremena za ručno traženje grešaka. Ispitanici potrvrđuju prethodne date odgovore.
	18.5. Kompilacija podataka	\
	18.6. Prilagođavanje	Ne koriste se statistički postupci za podešavanje serije (metode desezoniranja).
	19. Komentar	-